پس از اینکه افزایش سه‌برابری شهریه‌های دانشگاه آزاد در رشته‌های علوم پزشکی اعتراضات گسترده‌ای به همراه داشت، دانشگاه آزاد در بخشنامه‌ای جدید از "راه‌حلی" برای کاهش شهریه‌ها رونمایی کرد که احتمالا فقط خوراک رسانه‌ای اصطلاح‌طلبان را تامین کرده تا بتوانند موردی دیگر به دستاوردهای "درخشان" دولت پزشکیان بیافزایند.
خلاصه این بخشنامه که با عنوان فریبنده «کاهش ۵۰ درصدی شهریه‌ها» طرح شده این است که دانشجویان علوم پزشکی ورودی ۱۴۰۴ که از پس هزینه پرداخت ترمی ۹۰ میلیون تومان برنمی‌آیند، به "اختیار" خود می‌توانند در محضر تعهد دهند که پس از اتمام دوره تحصیلی خود، همچون دانشجویان دانشگاه‌های دولتی، باید حداقل سه سال در قالب «طرح» خدمت کنند و در ازای آن ۵۰ درصد شهریه کمتر بپردازند.
در ظاهر به نظر همه چیز گل و بلبل است و گویا مذاکرات بین دولت و دانشگاه آزاد این امکان را به وجود آورده که حداقل بخشی از دانشجویان معترض بتوانند دوره تحصیل خود را آغاز کنند. اما از سطح که به متن می‌رویم از این خبرها نیست و مسئولین بی‌شرف دانشگاه آزاد و حکومت در تلاش‌اند تا کلاه بزرگی سر دانشجویان و خانواده‌هایشان بگذارند. در رابطه با این کلاهبرداری بزرگ حکومتی ذکر چند نکته ضروری است:
۱. به دانشجویان می‌گویند ۵۰ درصد از شهریه‌هایتان کم می‌کنیم، اما نمی‌گویند که در دوره سه ساله‌ای که بنا به تعهد باید برای ما کار کنید، دستمزدهایی که دریافت می‌کنید چندین برابر زیر دستمزدهای نرمال بازار است. در واقع نمی‌گویند که مبلغی احتمالا بسیار بیشتر از تخفیفی که امروز سر شهریه‌ها می‌خواهند بدهند، از استثمار همین پزشکان در آینده درآمدزایی خواهند داشت. وضعیت اشتغال دانشجویان علوم پزشکی در دوره تعهد پس از فازغ‌التحصیلی که دستمزدهای بسیار پایینی دریافت می‌کنند، به خوبی موید این آشی است که دانشگاه آزاد تازه آن هم با کلی منت برای دانشجویان پخته است.
۲. این اقدام دانشگاه آزاد ترفندی است برای دور زدن صورت مسئله اصلی یعنی افزایش سه‌برابری شهریه‌ها و استحاله آن به مساله کاهش شهریه، تخفیف، وام‌دهی یا مشابه این موارد؛ افزایشی که بر اساس قوانین خود جمهوری اسلامی هم غیرقانونی است و نمی‌تواند بیش از ۲۵ درصد باشد. روح جاری در این بخشنامه که ادامه اعلام مواضع اخیر مقامات دانشگاه آزاد است با پررویی تمام همچنان بر مصمم بودنشان برای افزایش سه برابری شهریه‌ها تاکید می‌گذارد.
۳. پیشبرد اقداماتی نظیر "کاهش شهریه در ازای تعهد" در عین حال این هدف را دنبال می‌کند که میان دانشجویان معترض تفرقه بیاندازد و از بار سنگین اعتراضات جاری بر دوش دانشگاه آزاد و حکومت بکاهد. در واقع دانشگاه آزاد دارد روی آن دسته از دانشجویان و خانواده‌هایی حساب باز می‌کند که بنا به دلایل مختلف ممکن است با دریافت امتیازاتی، از اعتراضات خود دست می‌کشند.
۴. شاید تنها برتری تاکنونی دانشگاه آزاد نسبت به دانشگاه‌های دولتی این بوده است که دانشجویان آن از کلیه سازوکارهای مربوط به آزادسازی مدرک رها هستند و مشقات دانشجویان دانشگاه‌های دولتی را برای گرفتن مدرکشان را نمی‌کشند؛ به بیانی پولشان را پرداخت می‌کردی، مدرکت را می‌گرفتی و تمام. این اقدام اخیر دانشگاه آزاد، همین امتیاز برای دانشجویان این دانشگاه‌ها را هم مورد مخاطره قرار داده و راه را باز می‌کند که "تعهد پس از فارغ‌التحصیلی» در دانشگاه آزاد عادی‌سازی شود.
۵. در پاسخ به چنین بخشنامه دانشگاه آزاد که در واقع بسته پیشنهادی حکومت به دانشجویان برای فرونشاندن اعتراضات است، دانشجویان باید با تکیه بر همبستگی و اعتراض جمعی خود در همه شهرها اعلام کنند که به هیچ وجهی به چنین افزایش نجومی شهریه‌ها تن نخواهند داد. حداکثر افزایشی که در شرایط کنونی شاید بتواند دانشجویان معترض را راضی نگه‌دارد، افزایش حداکثر ۲۵ درصدی شهریه‌ها است که البته همان هم باید همراه با انواع وام‌های دانشجویی باشد که بار مالی شهریه‌ها را تا حد ممکن از دوش خانواده‌ها بردارد.
دانشگاه سنگر آزادی و برابری
۱۰ آبان ۱۴۰۳ - ۳۱ اکتبر ۲۰۲۴